Stress

Iedereen is wel eens een beetje gespannen

Dat is helemaal niet erg, want een beetje spanning kan je helpen beter te presteren. Maar langdurig onder druk staan is niet goed voor het lichaam. Alle vormen van spanning worden geschaard onder de verzamelnaam ‘stress’. Stress treedt in het lichaam van mensen op als reactie op prikkels en gebeurtenissen van buitenaf. Die prikkels zijn voor iedereen anders. De een krijgt het al benauwd als hij een lamp moet vervangen, de ander bij de gedachte aan het houden van een spreekbeurt of door achtbanen. Stressprikkels kunnen ook voortkomen uit het overweldigd voelen door werk en door angstige situaties. Stress is voor iedereen anders en laat zich daarom niet goed definiëren. Als je zo een prikkel ervaart, dan gebeurt er van alles in het lichaam om jezelf in veiligheid te brengen – indien mogelijk natuurlijk.

Stress, wat is het precies

Stress maakt van alles los in het lichaam, zodat je onder druk toch nog kan blijven handelen. Dit wordt het ‘fight, flight or freeze’ principe genoemd. Bij spanning maakt het lichaam adrenaline aan. Adrenaline is een hormoon dat het lichaam helpt om te kunnen vluchten of te strijden. Maar als je overmand wordt door angst kan er nog een derde reactie ontstaan, ook gestuurd door adrenaline: bevriezen. Als je bevriest dan ben je bijna letter verlamd van angst en blijf je aan de grond genageld. Dit laatste komt vaker voor bij dieren dan bij mensen. Naast adrenaline produceert het lichaam cortisol. Dit zijn stresshormonen. Adrenaline en cortisol zorgen ervoor dat het bloed door je lijf gaat stromen door je hartslag te verhogen. Functies die je minder nodig hebt, zoals je pijntolerantie, worden uitgeschakeld. Je lichaam produceert meer suikers die in hoog tempo als energievoorziening naar de spieren worden gepompt. Je pupillen verwijden en oren vangen meer geluid op. Je bent dan helemaal klaar om te vechten of om te vluchten. Is het gevaar weer verdwenen dan zet je lichaam de aanmaak van endorfines en dopamine in werking om zo weer sneller tot rust te komen. Ook de cortisol die door de bijnieren wordt geproduceerd remt het effect van adrenaline. Een vernuftig systeem wat bij kortdurende stress goed zijn werk kan doen. Maar bij langdurige stress het lichaam opbrandt.

De invloed van stress op het lichaam

Stress is heel vermoeiend. Wie wel eens erg geschrokken of nerveus is geweest, weet hoe uitputtend stress kan zijn. Stel nu dat je dag in, dag uit het stresssysteem in het lichaam hebt aanstaan. De adrenaline in combinatie met de verhoogde productie van cortisol putten het lichaam letterlijk uit. Je raakt vermoeid, humeurig, ziet geen oplossingen meer, staat constant ‘aan’ om te vechten of vluchten, je eetlust verdwijnt of je eet juist veel vetter en producten met snelle suikers, je bloedsuikerspiegel is constant hoog en je ervaart wellicht een burn-out. Het lichaam raakt uit balans en dit kan echt schade geven aan je weefsels, hersenen, hart- en bloedvaten en organen. Je lichaam heeft in langdurige periodes van stress dus aardig te verduren van alle processen die in gang worden gezet. Het is daarom goed om de signalen van langdurige stress (vermoeidheid, lusteloosheid, veel huilen, moeilijk slapen, nerveus gevoel) te herkennen en er tijdig iets aan te doen voordat je een burn-out of in een depressie terecht komt.

Wat te doen bij stress

Na een periode van spanning is het heel belangrijk dat je een periode van ontspanning inlast. Plan na een stressvolle periode een dag (of meerdere dagen) rust in en ga wat leuks doen om de batterijtjes weer op te laden en je hoofd te legen. Ontspanning kan je vinden in heel veel vlakken. Ga uitwaaien aan zee (liefst als het echt waait), bezoek een museum of dierentuin, geniet van attracties in je favoriete attractiepark, maak een wandeling of fietstocht, ga sporten of plof even op de bank en zet je lievelingsfilm op. Ook wanneer je nog middenin de spanningen zit, is het goed om even iets heel anders te gaan doen en de zinnen te verzetten. Een spadag, yoga, sporten (goed voor de endorfines), uit eten of muziek luisteren kan allemaal helpen om de spanning de baas te worden. Ontspanning is voor iedereen anders en jij weet het beste hoe je de stress van de dag van je af kunt gooien. Heel belangrijk is om te blijven praten over hoe je je voelt. Geef aan dat het werk teveel wordt, zeg wat vaker ‘nee’ tegen opdrachten en afspraken. Plan vrije tijd in voor jezelf en geef je grenzen aan dat je die momenten niet bereikbaar bent. Het helpt ook om je telefoonmeldingen uit te zetten, zodat je niet bij ieder piepje op je mobiel kijkt.

Rustgevende kruiden

Naast het vinden van ontspannen is goede voeding en veel water drinken net zo belangrijk om het lichaam weer in balans te krijgen. Vooral veel verse groenten en fruit helpen om je weerstand bij stress op peil te houden. Laat koffie en andere cafeïne houdende dranken staan en vervang deze door vruchtensappen, groene smoothies en kruidenthee. Om goed te kunnen slapen en je hoofd tot rust te brengen, zijn er diverse kruiden die daar een handje bij kunnen helpen. Neem deze als thee of samen in een goed voedingssupplement. Ginseng bijvoorbeeld is een kruid wat al jaren wordt ingezet voor een gezonde geest. Maar wist je dat ginseng stofjes bevat die gunstig zijn voor de bijnieren? De bijnieren draaien in tijden van stress overuren en daarom is het extra goed om deze organen te ondersteunen en tot rust te brengen. Passiebloem-extracten kunnen ondersteuning bieden bij het slapen. Langdurige blootstelling aan stress kan heel schadelijk zijn voor het lichaam, je weerstand, hart- en bloedvaten en meer. De reishi paddenstoel kan daar juist een helpende hand bij uitsteken door de weerstand van het lichaam te ondersteunen. Ook bevat deze paddenstoel bepaalde stofjes die kunnen helpen om hart- en bloedvaten gezond te houden. Het kruid ashwaganda wordt in verband gebracht met het kalmeren van het lichaam ten tijde van angst en stress. Samen in een voedingssupplement kunnen deze kruiden je helpen om periodes van stress het hoofd te bieden en positiever in het leven te staan.

Bezoek een arts

Wanneer stress en spanningen je teveel worden, is het aan te raden om naast gezond te leven ook een arts te raadplegen. Vertel waar je mee zit en waar je tegen aan loopt. Wellicht zijn er nog aanvullende oplossingen voor je situatie te vinden, zoals een doorverwijzing naar een therapeut. Een vertrouwenspersoon op het werk of een bedrijfsarts kunnen je helpen bij problemen op het werk. Troost je met de gedachte dat je niet de enige bent die stress ervaart. Het leven kan soms heel veel op je af sturen. Zoek daarom hulp om hiermee om te gaan.

Informatie
De aangeboden informatie wordt door onze redactie geschreven verworven, en verwerkt in samenwerking met een netwerk van professionele deskundige bronnen en tekstschrijvers. Neem bij complicaties contact op met een deskundige.

Bron: Redactie, webmd.com