Overgang

Nieuwe levensfase

Vrouwen krijgen meerdere malen in hun leven te maken met een nieuwe levensfase, beheerst door hormonen. Als meisje heb je totdat de puberteit gaat beginnen nog weinig last. Maar als die oestrogenen ineens de overhand nemen en het lichaam zowel van buiten als van binnen verandert, dan gebeurt er van alles. PMS, menstruatie, eisprong… een hele cyclus geregeerd door vrouwelijke geslachtshormonen. Het gaat gepaard met krampen in de baarmoeder, de ontwikkeling van borsten en heupen, de groei van haren op plekken waar je die voorheen niet had en een seksualiteit die je ineens eigen moet zien te maken. Kies je ervoor om zwanger te worden, dan heb je ineens te maken met nog meer oestrogenen en een bak aan bijkomende zwangerschapshormonen. En dan komt het moment dat de eisprong uitblijft en je ineens niet meer menstrueert… de menopauze. Het is lastig om het moment van menopauze (wat letterlijk ‘menstruatie stop’ betekent) aan te wijzen, omdat je pas achteraf weet wanneer je de laatste keer hebt gemenstrueerd. De menopauze maakt deel uit van de overgang; de laatste hormonale fase van een vrouw.

De overgang: nieuwe periode

De overgang is geen moment, maar een periode van een aantal jaren. Nog voor de menopauze werkelijk daar is, begint het lichaam zich al klaar te maken voor deze volgende levensfase. Net zoals je lichaam deed voordat je de eerste keer ongesteld werd; er moet een beetje voorbereiding aan vooraf gaan. Na de menopauze loopt de overgang nog door, want er verandert wederom een heleboel in het lichaam onder invloed van hormonen. Tijdens de vruchtbare periode maakt het lichaam oestrogenen aan, dankzij de eierstokken. Nu de laatste eisprong daar is, is er veel minder oestrogenen nodig. Je lichaam gaat de aanmaak hiervan dus aanzienlijk afbouwen. En dat merk je aan je lijf en je geest.

Overgangsklachten

Net als bij PMS-klachten, kun je in de overgang last hebben van neerslachtige gevoelens, huilbuien, gevoelige borsten en dijen, pijn in de buik, hoofdpijn en de bekende opvliegers. Opvliegers zijn een soort hormonale zweetbuien die te pas en te onpas zich aan je presenteren. ’s Nachts komen ze ook voor, dan wordt het ‘nachtzweten’ genoemd. Verder is het mogelijk dat je in gewicht toeneemt, je huid droger wordt en je weer puistjes (zoals mee-eters) krijgt. Dit alles onder invloed van de verandering in de hormoonhuishouding. Verzorg je huid daarom extra goed en zoek een leuke sport om gewichtstoename te beperken. Door de vermindering van oestrogenen kunnen ook slijmvliezen wat opdrogen. Dit merk je onder meer aan droge ogen, een droge mond en een drogere vagina. Oogdruppels, veel water drinken en een glijmiddel tijdens het vrijen vormen hier respectievelijk een antwoord op. De afname van oestrogeen is ook van invloed op je botten en gewrichten; het kan botontkalking (osteoporose) in de hand werken.

Neem tijd voor jezelf

De overgang kan een lastige periode zijn, omdat er weer veel verandert. Geef jezelf ruimte bij deze veranderingen. Het is niet niks. En dan zitten de hormonen ook nog eens in de weg. Neem de tijd om deze veranderingen een plaats te geven in je leven. Mentaal kan de overgang veel met een vrouw doen. Luister naar je lichaam, blijf praten over je gevoelens en verwen jezelf. Bijvoorbeeld met een nieuwe haarstijl, een fijn parfum of een dagje wellness. Ga sporten, doe aan yoga, vind nieuwe hobby’s en hopelijk kun je genieten van kleinkinderen.

Eet gezond en blijf bewegen

Als je gewicht door de overgang toeneemt is het belangrijk om daar extra op te letten. Blijf bewegen, dat is tevens goed om osteoporose tegen te gaan. Tennis, wandelen, zwemmen, fietsen, yoga, dansen… het maakt niet uit wat, als je het maar leuk vindt om te doen. Daarnaast is het belangrijk om gezond te eten. Niet alleen om je gewicht onder controle te houden, maar vooral omdat gezond eten je helpt lekkerder in je vel te zitten. Eet wat minder vlees, gebruik sojamelk en drink minder cafeïne en alcohol, maar juist meer water. Dat laatste helpt vooral om je huid mooi gezond te houden.

Doe ademhalingsoefeningen

Een opvlieger is een nare ervaring. Naast dat je het heel warm krijgt en gaat zweten, kan het gepaard gaan met hartkloppingen en een paniekerig gevoel. Hier kun je niets aan doen, want deze opvliegers en nachtelijke zweetbuien worden gedirigeerd door de vermindering van oestrogenen in het lichaam. Als je een dergelijke zweetbui aan voelt komen, dan is het aan te raden om zo rustig mogelijk te blijven. Adem heel diep in en uit en laat het over je heen komen. Opvliegers komen en gaan. Hoe rustiger je kan blijven, des te makkelijker gaan ze voorbij. Leer jezelf door middel van diepe ademhalingsoefeningen alvast hoe je rustig wordt door je adem onder controle te houden. Dan ben je goed voorbereid als een opvlieger eraan komt.

Helpende hand in de overgang

Wist je dat er allerlei voedingsstoffen zijn die je door de overgang heen kunnen helpen? Vrouwenmantel bijvoorbeeld is een kruid wat kan helpen om de hormoonhuishouding wat te reguleren, zodat de afname van oestrogenen minder snel verloopt. Tevens kan het helpen je innerlijke onrust te verminderen, zodat je beter slaapt (altijd belangrijk) en je beter voelt. Vitamine D en calcium vervullen een belangrijke taak in de opbouw van botten. Ga je de overgang in? Neem dan eens een vitamine D en calcium-supplement om zo osteoporose te verminderen. Tijdens de overgang kun je tevens extra ijzer, vitamine B12, foliumzuur en vitamine E gebruiken. Voel je je opgejaagd? Een kopje kamillethee kan hierbij ondersteunen. Ook rode klaver wordt vaak ingezet bij overgangsklachten. Dat is niet zo vreemd, want uit onderzoek blijkt dat rode klaver isoflavonen bevatten en deze maken in het lichaam de zogeheten fyto-oestrogenen aan, welke lijken op het geslachtshormoon oestrogeen. Het zou dus kunnen dat rode klaver de daling van het hormoon oestrogeen een beetje kan opvangen, zodat je minder klachten tijdens de overgang ervaart.

Praat over de overgang

Over je gevoelens, angsten en innerlijke onrust praten helpt altijd. Bijvoorbeeld met je partner of met vriendinnen die in hetzelfde schuitje zitten. Met vragen over de overgang kun je altijd terecht bij je huisarts. Vraag hem of haar eens naar wat je allemaal te wachten staat in deze nieuwe periode. Er zijn zelfs speciale therapeuten die alles over de overgang weten en je kunnen bijstaan tijdens deze nieuwe fase van je leven. Bij heel erge klachten zijn er medicijnen te krijgen die ondersteunend kunnen werken tijdens de overgang. Dit is een goed alternatief als voeding of natuurlijke voedingssupplementen niet het gewenste resultaat geven. En vergeet niet: je staat er niet alleen voor.

Informatie
De aangeboden informatie wordt door onze redactie geschreven verworven, en verwerkt in samenwerking met een netwerk van professionele deskundige bronnen en tekstschrijvers. Neem bij complicaties contact op met een deskundige.

Bron: Dr Becky redactie, Thuisarts.nl.